PASCA Pilihan Raya Umum ke-15 (PRU15) kenyataan dan perkongsian berbaur provokasi serta berita palsu memuncak.
Ia sangat serius sehingga Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia (MCMC) mengeluarkan dua kenyataan pada 22 November dan 24 November. Seterusnya, di ikuti dengan tindakan memanggil pihak pengurusan TikTok susulan penyebaran video berbaur provokasi pada 30 November yang lalu.
Di Malaysia, penguatkuasaan undang-undang berkaitan etika penggunaan internet ini sering dikaitkan dengan Seksyen 233, Akta Komunikasi dan Multimedia 1988 (Akta 588). Statut ini membabitkan kesalahan menggunakan kemudahan rangkaian, perkhidmatan rangkaian atau perkhidmatan aplikasi yang tidak wajar.
Sabit kesalahan boleh dihukum denda tidak melebihi RM50,000 atau penjara tidak lebih satu tahun atau kedua-duanya sekali. Tambahan pula, pesalah boleh dikenakan hukuman tambahan RM1,000 setiap hari sekiranya kesalahan masih berterusan selepas dijatuhkan hukuman.
Walaupun begitu, undang-undang ini dianggap represif. Memandangkan beban pembuktian yang longgar. Bahagian yang sering dirujuk itu ialah memulakan komunikasi “dengan niat untuk menyakitkan hati, menganiaya, mengugut atau mengganggu”.
Bukan sekali, tetapi dua kali cuba dipinda
Menteri Komunikasi dan Multimedia Gobind Singh Deo, pada tahun 2018 pernah mencadangkan pindaan peruntukan ini. Rasionalnya adalah kerana definisi “penggunaan tidak wajar” dalam Akta 588 terlalu luas dari segi pelaksanaan yang boleh menyebabkan penyalahgunaan. Juga, terdapat juga kebimbangan terhadap penggunaannya sebagai alat untuk menyekat perbezaan pendapat politik.
Cadangan beliau ialah pindaan untuk memasukkan keperluan untuk bukti niat sebelum sebarang kenyataan boleh dianggap menyinggung, dengan itu menghapuskan prospek pendakwaan atau penyalahgunaan sewenang-wenangnya dalam penggunaannya.
Pada Ogos 2022 pula, Tan Sri Annuar Musa, yang memegang portfolio Menteri Komunikasi dan Multimedia ketika itu, memaklumkan Kabinet bersetuju agar Akta 588 sedia ada dipinda bagi memberikan peruntukan undang-undang yang lebih kukuh dalam mendepani ancaman keselamatan siber.
Walau bagaimanapun, tidak dinyatakan sama ada pindaan tersebut melibatkan Seksyan 233 atau sebaliknya. Yang pasti, pindaan ini juga tidak dapat dijayakan memandangkan Parlimen dibubarkan dua bulan selepas itu.
PBB sedia dengan strategi memadam kebencian
Mendepani xenophobia, rasisme dan kemiskinan toleransi ini, Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB), menawarkan rangka kefahaman mengenai isu kebencian ini. Dalam dokumen ‘Strategi dan Pelan Tindakan mengenai Ucapan Kebencian’ menakrifkan perihal ini sebagai apa-apa bentuk komunikasi; ucapan, tulisan atau tindakan, yang menyerang atau menggunakan bahasa mencemuh atau diskriminasi terhadap individu atau kumpulan. Kesannya adalah daripada peningkatan suhu kebencian di alam maya, sehinggalah tercetusnya keganasan yang lahir daripada kebencian yang tersemai.
Yang demikian, PBB menggariskan strategi mengkaji punca akar trend ucapan benci berasaskan data, memberikan sokongan kepada mangsa, dan menjalinkan kerjasama dengan platform media untuk memantau dan mengambil tindakan kepada insiden kebencian ini. Selain itu, advokasi dan memperkemas pendidikan bagi mengatasi hal ini turut dianjurkan.
Satu perkara yang jelas daripada dokumen ini, PBB tidak menekankan soal menggerakkan jentera kerajaan melalui perundangan. Seterusnya, dinyatakan dengan tegas bahawa kebebasan bersuara adalah tidak merangkumi kebebasan mencetuskan ucapan benci.
Baca lebih lanjut komitmen MCMC untuk gubal undang-undang komunikasi di sini.
Undang-undang Anti-kebencian di negara-negara ASEAN
Akta Perlindungan daripada Kepalsuan dan Manipulasi Dalam Talian dilaksanakan di Singapura untuk membanteras insiden kebencian. Undang-undang ini memberi kuasa kepada Menteri berkenaan untuk mengarahkan sesuatu komunikasi yang diterbitkan ditarik balik, atas faktor keselamatan negeri, kesihatan awam, ketenteraman awam atau untuk menghalang tercetusnya permusuhan atau niat jahat dalam masyarakat.
Myanmar memperkenalkan Rang Undang-undang Perlindungan Terhadap Ucapan Kebencian, yang masih diperingkat draf setakat 2020. Oleh itu, Myanmar Seksyen 295(a) Kanun Keseksaan dan Seksyen 66(d) Undang-Undang Telekomunikasi 2013 untuk membanteras isu ini.
Rang Undang-Undang Ucapan Benci pernah dibentangkan Parlimen Filipina, tetapi setakat ini masih tidak berjaya diluluskan.
Di Brunei, Akta Hasutan dikuatkuasakan untuk menangani ucapan benci. Beberapa negara menggunakan Kanun Keseksaan untuk menangani isu ini. Contohnya, Laos (Artikel 118 (memecahkan perpaduan)), Vietnam (Artikel 116 (menggugat dasar penyatuan)), dan Indonesia (Artikel 156(a)).
Ucapan benci adalah sebahagian kebebasan bersuara di AS
Di Amerika Syarikat (AS), ucapan benci dan jenayah benci dipisahkan. Ucapan kebencian tidak salah dan dilindungi oleh perlembagaan AS. Perkara ini dijelaskan melalui penghakiman Mahkamah Agung pada 2011, yang memutuskan bahawa kenyataan jelik yang menyakitkan hati sekalipun, sekiranya berkepentingan awam dan dilakukan secara aman, maka ia tetap menjadi sebahagian daripada kebebasan bersuara yang dilindungi.
Tetapi berbeza dengan jenayah benci yang boleh dihukum. Biro Penyiasatan Persekutuan (FBI) memberi definisi kepada jenayah benci ini sebagai sebarang jenayah; bunuh, bakar atau vandalisme yang mempunyai elemen bias. Pandang serong ini termasuklah terhadap bangsa, agama, ketidakupayaan, orientasi seksual, etnik, gender, fahaman dan seterusnya.
Ringkasnya, tiada, bahkan tidak boleh digubal undang-undang untuk mengekang ucapan kebencian di Amerika Syarikat. Pun begitu, jenayah yang dilakukan boleh dihukum, dan hukuman lebih berat boleh dikenakan sekiranya ada elemen kebencian.
Pemerkasaan undang-undang komunikasi atau kematangan pemimpin politik?
Merenung lebih dalam terhadap fenomena kebencian yang melarat di seluruh dunia, hatta di Malaysia, kesimpulan awal yang boleh dipersetujui ialah ia lebih dominan dicetuskan oleh politikus. Yang demikian, menimbulkan persoalan sama ada solusi tuntas kepada isu kebencian ini boleh diselesaikan dengan senaskhah Akta atau lebih mampan di rawat dengan kematangan demokrasi.
Yang pasti, kebebasan bersuara harus terus dijamin, tetapi rakyat Malaysia yang jujur pasti akur bahawa menyebar kebencian dan fitnah bukan sebahagian daripada kebebasan ini.
Ini masanya untuk membangun negara yang rebah akibat pandemik dengan kebersamaan yang lebih jitu.
Ucapkan yang baik, ataupun lebih baik diam.
* Irfan Faruqi ialah penyampai Astro AWANI, graduan undang-undang dan memberikan tumpuan pada pelaporan isu-isu semasa dan perundangan.
** Artikel ini merupakan pandangan peribadi penulis dan tidak semestinya mewakili pandangan sidang pengarang Astro AWANI.
Irfan Faruqi
Fri Dec 02 2022
Rukun negara sebagai asas menyemai perpaduan dan kasih sayang. - Astro AWANI
Masyarakat pelbagai linguistik jadi pemangkin keharmonian Malaysia
Masyarakat itu bukan sahaja tahu untuk berkomunikasi, tetapi juga menghargai kepelbagaian budaya dan bahasa yang ada di sekeliling mereka.
Misi Jelajah Dunia Akhir BWF Aaron-Wooi Yik terima tamparan
Aaron-Wooi Yik terpaksa akur dengan kehebatan pasangan tuan rumah He Ji Ting-Ren Xiang Yu dalam aksi yang berlanjutan ke set penentuan.
Kerajaan Pahang tingkatkan Bantuan Prihatin Pahang Siswa kepada RM14.18 juta
Peningkatan RM6.18 juta itu bagi membolehkan peruntukan BPP Siswa diagihkan kepada 19,525 mahasiswa daripada pelbagai IPT.
RM10 untuk dapatkan salinan sijil SPM di Program 2TM
Harga asal bagi penggantian sijil SPM ialah RM30 dan 'kadar istimewa' itu hanya berlangsung hingga hari terakhir program pada Ahad ini.
KKDW perkenal konsep Smart Village, perkasa komuniti desa dengan teknologi moden
Projek rintis 'Smart Village' KKDW akan diadakan di tiga kampung yang memenangi Anugerah Desa MADANI (ADM) 2024.
Empat projek sedang, bakal dilaksana JPS atasi risiko banjir akibat air pasang besar
Sebanyak empat projek sedang dan bakal dilaksanakan JPS Melaka di beberapa lokasi pesisir pantai negeri ini bagi mengurangkan risiko banjir berikutan fenomena air pasang besar.
Skim galakan guna motosikal elektrik MARiiCas hampir capai sasaran 2024 - MARii
Inisiatif Skim Galakan Penggunaan Motosikal Elektrik (MARiiCas) terbukti mendapat sambutan dan hampir mencapai sasaran yang ditetapkan bagi tahun ini.
Lebih 90 peratus usahawan belum manfaatkan e-Invois
Majoriti atau dianggarkan lebih 90 peratus usahawan, terutama yang berpendapatan tahunan RM25 juta ke bawah, masih belum memanfaatkan sistem e-Invois yang mula diperkenalkan pada 1 Ogos lepas.
Wanita 19 tahun korban keenam keracunan arak metanol
Pelancong wanita warga Australia yang dirawat akibat keracunan metanol di Vientiane, Laos, telah disahkan meninggal dunia pada Jumaat.
Ini menjadikan jumlah mangsa yang terkorban akibat minuman keras beracun itu meningkat kepada enam individu, lapor kerajaan Thailand dalam kenyataan.
Ini menjadikan jumlah mangsa yang terkorban akibat minuman keras beracun itu meningkat kepada enam individu, lapor kerajaan Thailand dalam kenyataan.
Pertabalan Raja Charles telan kos hampir RM424 juta
Pertabalan Raja Charles menelan belanja sebanyak 72 juta pound (hampir RM424 juta).
MCMC arah pengendali media sosial turunkan audio, video dakwaan rasuah ADUN
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia (MCMC) telah mengarahkan pengendali media sosial untuk menurunkan audio dan video berhubung dakwaan rasuah melibatkan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) berkaitan
Astro tegas menentang pencerobohan digital
Astro menggiatkan usaha memerangi pencerobohan digital melalui langkah-langkah yang signifikan pada separuh pertama tahun kewangan (FY) 2025.
Video wawancara PM Anwar bersama CNN disunting, tidak gambarkan konteks penuh - Fahmi
Wawancara Perdana Menteri Datuk Seri Anwar Ibrahim mengenai konflik Israel-Palestin bersama Richard Quest daripada CNN disunting oleh pihak tidak bertanggungjawab.
Sehingga kini, Malaysia tidak pernah iktiraf negara haram Israel - Fahmi
Dalam wawancara Perdana Menteri bersama CNN yang tular baru-baru ini, Datuk Seri Anwar Ibrahim dengan jelas menyatakan pendirian Malaysia untuk melindungi kewujudan Palestin.
MCMC siasat pelajar IPTA dipercayai jual video lucah babitkan adegan diri sendiri di platform X
Siasatan awal MCMC mendapati kegiatan suspek bermula sejak 2021 dengan beliau memuat naik semula kandungan lucah sedia ada yang dikongsi pengguna lain di aplikasi sama.
Syarat tambahan MCMC kepada U Mobile untuk pastikan keseimbangan, persaingan sihat - Fahmi
MCMC berhak mengenakan syarat tambahan kepada syarikat U Mobile Sdn Bhd sebelum memberikan spektrum untuk menjadi pelaksana rangkaian 5G kedua negara, kata Menteri Komunikasi Fahmi Fadzil.
Rangkaian 5G kedua: MCMC mahu U Mobile bentang perancangan seterusnya - Fahmi
MCMC akan mengenakan beberapa syarat kepada U Mobile untuk memastikan tatakelola dan kelancaran rangkaian 5G Kedua negara.
Pelesenan media sosial: Kebebasan tanpa sempadan hanya mengundang malapetaka - Fahmi
Pelesenan ke atas penyedia perkhidmatan pesanan internet dan penyedia perkhidmatan media sosial bukan bermakna kerajaan akan menapis internet.
MCMC jalan kajian penilaian ketersediaan 5G untuk industri Malaysia
MCMC dengan kerjasama MIDA akan menjalankan Kajian Penilaian Ketersediaan 5G untuk Industri Malaysia.
Rangkaian 5G Kedua: Fahmi minta hormati keputusan MCMC
MCMC telah membuat penilaian sewajarnya melalui proses tender sebelum membuat keputusan tersebut.