SEKITAR 10 tahun lalu, timbul persoalan penting dalam konteks Politik Malaysia, iaitu “apakah makna sebuah kekuatan politik tanpa sokongan bukan Melayu?”.
Persoalan ini terjawab dengan langkah parti-parti politik mengambil pendekatan lebih inklusif dan terbuka. Paling ketara, Parti Islam Se-Malaysia (Pas) telah meneroka jalinan kerjasama secara agresif dengan kumpulan bukan Islam melalui platform Dewan Himpunan Penyokong PAS (DHPP).
UMNO walaupun sebagai sebuah parti berteraskan politik Melayu, mempunyai sejarah yang panjang dengan parti bukan Melayu, seperti MCA dan MIC.
Bermula dengan Perikatan dan kemudiannya melalui Barisan Nasional (BN), UMNO meneraju politik kerjasama dengan parti bukan Melayu. Pakatan murni ini berjaya menjadi kerajaan sejak merdeka sehinggalah sebelum Pilihan Raya Umum ke-14.
Kemunculan pakatan parti politik melalui Barisan Alternatif (BA), Pakatan Rakyat (PR) dan Pakatan Harapan (PH) menjadi pemangkin kepada kepentingan sokongan bukan Melayu kepada Politik Melayu di negara ke tahap yang lebih tinggi.
Naratif politik kerjasama dalam PH misalnya meletakkan sokongan bukan Melayu sama penting dengan Politik Melayu, apatah lagi pakatan ini percaya semua parti adalah rakan setara sekaligus menolak konsep parti dominan seperti UMNO dalam BN.
Kini, persoalan lain pula timbul, iaitu “apakah makna sebuah kekuatan politik tanpa Politik Melayu?”.
Akhir-akhir ini, faktor dan sentimen Politik Melayu/Islam kembali mendapat tumpuan, khususnya selepas PRU-14 dan penubuhan kerajaan baharu. Ada pihak melihat hal ini satu perkara yang sangat dialu-alukan, manakala pihak lain cenderung menyorotnya sebagai situasi yang membimbangkan.
Apabila PAS menang besar dalam Pilihan Raya Umum 1999 dengan mengumpul 27 kerusi parlimen, Lim Kit Siang pernah menyatakan kegusarannya. Dalam hal ini, beliau bimbang bahawa Sidang Parlimen akan didominasi isu berkaitan Melayu dan Islam yang dibawa oleh Pas dan UMNO.
Kedua-dua parti didakwa akan berusaha menjuarai isu kepentingan Melayu/Islam dalam parlimen sekaligus meminggirkan kepentingan Malaysia secara inklusif. Hal ini menurut beliau, tidak ‘sihat’ dalam konteks masyarakat majmuk amalan Malaysia.
Keputusan Pilihan Raya Kecil (PRK) Semenyih baru-baru ini dilihat melonjakkan kembali naratif politik Melayu/Islam. Sejurus selepas kekalahan PH, Timbalan Presiden Parti Keadilan Rakyat (PKR), Datuk Seri Azmin Ali membuat kenyataan bahawa agenda bumiputera mesti diligatkan tanpa apologetik.
Azmin dipetik sebagai berkata, "kita harus berani dan tidak gundah-gulana untuk segera melaksanakan janji-janji khususnya kepada masyarakat Melayu dan Bumiputera yang merupakan bahagian integral daripada agenda nasional. Kita akan melaksanakannya tanpa rasa apologetik atau bimbang terhadap kritikan luar."
Dalam perkembangan lebih awal misalnya, Parti Pribumi Bersatu Malaysia (Bersatu) mahu memperjuangkan satu dasar agenda bumiputera baharu bagi memajukan orang Melayu dan bumiputera di negara ini secara menyeluruh.
Malah sewaktu Perhimpunan Agung Tahunan Bersatu Kali ke-2 Disember 2018, Bersatu memberi cadangan kepada Majlis Presiden PH supaya agenda bumiputera dijadikan sebagai dasar teras PH sekaligus diterima oleh kabinet untuk dijayakan sebagai satu agenda nasional.
Melihat kepada perkembangan semasa ini, sandaran kepada politik (Melayu/Islam) menjadikan ia sebagai identiti penting dalam politik Malaysia. Ura-ura cadangan untuk menggunakan satu logo antara UMNO dan PAS dalam pilihan raya umum ke-15 meyakinkan bahawa politik identiti masih lagi relevan malah mendapat tempat semula dalam naratif politik Malaysia.
Tidak dinafikan, wacana politik identiti ini bukan berlaku di Malaysia sahaja, tetapi negara jiran, Indonesia.
Di sebalik pengaruh liberalisasi, politik identiti di Indonesia kekal utuh. Islam sebagai teras politik identiti di Indonesia masih lagi relevan dan menjadi sentimen kuat pengundi yang majoriti beragama Islam.
Perkembangan ini sebenarnya ada kaitan dengan kesan globalisasi, iaitu membangkitkan kesan terbalik (counter productive) apabila beberapa pihak cuba mengekal dan mempertahan identiti masing-masing lantaran nilai sejagat semakin dipromosikan dalam masyarakat.
Pada hemat saya, politik identiti ada kebaikannya. Tulisan terbaharu Francis Fukuyama bertajuk Identity bersetuju bahawa politik identiti sentiasa wujud dalam pelbagai nama. Identiti bukan sahaja digunakan untuk memecah-belahkan, tetapi juga boleh menyatukan.
Dalam membincangkan isu yang penting ini, saya ingin menarik perhatian mengenai Seminar Politik Identitas di Malaysia dan Indonesia yang akan berlangsung di Jakarta 28 Mac ini, di mana saya turut sama diundang untuk membentangkan ucaptama.
Seminar berkenaan akan berlangsung di Universitas Ibnu Chaldun, Jakarta, di mana jangkaannya sudah pasti perkembangan terkini tentang politik identiti di Malaysia menjadi perkongsian dalam ucaptama tersebut selain mendengar kupasan isu yang sama di Indonesia oleh pembentang tempatan di sana.
Ternyata apa yang berlaku di Malaysia ada rumpunnya di Indonesia dan begitu sebaliknya.
* Penulis ialah Profesor Madya di Fakulti Ekologi Manusia, Universiti Putra Malaysia (UPM). Bidang kajian beliau adalah Politik Muslim dan Demokrasi.
** Pandangan di dalam artikel ini adalah pandangan peribadi penulis dan tidak semestinya mencerminkan pandangan Astro AWANI.
Prof Madya Dr Mohd Izani Mohd Zain
Mon Mar 04 2019
Pilihan Raya Kecil Semenyih membuka semula perdebatan mengenai adakah perlu politik Melayu - Islam. Gambar hiasan
Kerajaan Pahang tingkatkan Bantuan Prihatin Pahang Siswa kepada RM14.18 juta
Peningkatan RM6.18 juta itu bagi membolehkan peruntukan BPP Siswa diagihkan kepada 19,525 mahasiswa daripada pelbagai IPT.
RM10 untuk dapatkan salinan sijil SPM di Program 2TM
Harga asal bagi penggantian sijil SPM ialah RM30 dan 'kadar istimewa' itu hanya berlangsung hingga hari terakhir program pada Ahad ini.
KKDW perkenal konsep Smart Village, perkasa komuniti desa dengan teknologi moden
Projek rintis 'Smart Village' KKDW akan diadakan di tiga kampung yang memenangi Anugerah Desa MADANI (ADM) 2024.
Empat projek sedang, bakal dilaksana JPS atasi risiko banjir akibat air pasang besar
Sebanyak empat projek sedang dan bakal dilaksanakan JPS Melaka di beberapa lokasi pesisir pantai negeri ini bagi mengurangkan risiko banjir berikutan fenomena air pasang besar.
Skim galakan guna motosikal elektrik MARiiCas hampir capai sasaran 2024 - MARii
Inisiatif Skim Galakan Penggunaan Motosikal Elektrik (MARiiCas) terbukti mendapat sambutan dan hampir mencapai sasaran yang ditetapkan bagi tahun ini.
Lebih 90 peratus usahawan belum manfaatkan e-Invois
Majoriti atau dianggarkan lebih 90 peratus usahawan, terutama yang berpendapatan tahunan RM25 juta ke bawah, masih belum memanfaatkan sistem e-Invois yang mula diperkenalkan pada 1 Ogos lepas.
Wanita 19 tahun korban keenam keracunan arak metanol
Pelancong wanita warga Australia yang dirawat akibat keracunan metanol di Vientiane, Laos, telah disahkan meninggal dunia pada Jumaat.
Ini menjadikan jumlah mangsa yang terkorban akibat minuman keras beracun itu meningkat kepada enam individu, lapor kerajaan Thailand dalam kenyataan.
Ini menjadikan jumlah mangsa yang terkorban akibat minuman keras beracun itu meningkat kepada enam individu, lapor kerajaan Thailand dalam kenyataan.
Pertabalan Raja Charles telan kos hampir RM424 juta
Pertabalan Raja Charles menelan belanja sebanyak 72 juta pound (hampir RM424 juta).
Aktivis tuang baja di Pejabat Kementerian Dalam Negeri Itali
Di Rom...pejuang iklim diketuai extinction rebellion pada Jumaat ada cara tersendiri untuk memperjuangkan kesihatan planet bumi khusus dengan perubahan iklim global yang semakin merosot.
Kualiti udara di New Delhi menjunam ke paras berbahaya
Kualiti udara di New Delhi India terus menjunam ke tahap berbahaya setakat Jumaat mengakibatkan rutin harian penduduknya terjejas selain risiko kesihatan yang terus meningkat. Berdasarkan angka indeks kualiti udara (AQI) oleh agensi pemantau kesihatan udara berpangkalan di Switzerland IQAir, kualiti udara di bandar itu terus merosot pada angka 545.
BN Perlis diyakini bangkit semula pada PRU16
Zambry yakin rakyat sudah mulai membuat perbandingan dan melihat prestasi wakil rakyat dalam Kerajaan Perpaduan pada masa ini.
Contohi tindakan Hajiji serah siasatan isu rasuah kepada SPRM - Ahmad Zahid
Tindakan Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Hajiji Noor menyerahkan kepada pihak berkuasa untuk menyiasat dakwaan rasuah membabitkan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Sabah harus dicontohi.
PRN: PH, BN Sabah wujudkan ruang komunikasi bagi gerak kerja bersama
Barisan Nasional (BN) dan Pakatan Harapan (PH) Sabah bersetuju mewujudkan ruang komunikasi bagi memurnikan gerak kerja bersama menjelang PRN Sabah nanti.
PRN Sabah: BN tidak tutup pintu untuk kerjasama dengan parti lain - Ahmad Zahid
Barisan Nasional tidak menutup pintu kepada mana-mana gabungan atau parti untuk bekerjasama dalam Pilihan Raya Negeri Sabah ke-17 yang akan datang.
BN akan kerjasama dengan PH pada PRN Sabah - Ahmad Zahid
Pengerusi BN mengulangi pendirian berhubung kerjasama gabungan itu dengan Pakatan Harapan (PH) pada Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah akan datang.
1MDB: UMNO, BN yakin Najib di pihak yang benar - Zahid Hamidi
UMNO dan Barisan Nasional (BN) akan memberikan sokongan penuh kepada Datuk Seri Najib Razak untuk memastikan bekas Perdana Menteri itu mendapat keadilan.
Jawatankuasa MIC Perak baharu bakal jana transformasi politik, pembangunan - Ramasamy
Ramasamy turut komited dalam menawan kepercayaan masyarakat terhadap parti itu serta Barisan Nasional.
PRK Mahkota: PN boleh menang jika petik isu rakyat, bukan balah bab logo halal - Penganalisis
Taktik Perikatan Nasional (PN) yang didakwa cuba memancing undi di Dewan Undangan Negeri (DUN) Mahkota dengan memainkan isu sijil halal gagal membuahkan hasil.
BN sifatkan kemenangan di Mahkota sebagai manifestasi keyakinan rakyat
BN menyifatkan kemenangan gabungan itu dalam PRK DUN Mahkota, Johor pada Sabtu sebagai manifestasi keyakinan rakyat terhadap kepimpinan kerajaan negeri.
Saya berjaya lakukan bersama pasukan - Syed Hussien
Perkara pertama yang akan dilakukan beliau ialah menziarahi pusara bapanya yang meninggal dunia empat hari sebelum hari penamaan calon.