TUMPAT: Perancangan untuk mencalonkan Masjid Kampung Laut di sini sebagai Tapak Warisan Dunia dunia di bawah Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO), pastinya disambut baik orang ramai khususnya penduduk Kelantan.
Di sebalik berita gembira itu, ada sebuah lagi kisah menarik berkait rapat dengan Masjid Kampung Laut iaitu sebuah mimbar yang masih utuh dipercayai usianya sama dengan masjid tersebut, sekali gus dipercayai mimbar tertua di negara ini.
Ketua Jabatan Seni dan Reka Bentuk, Fakulti Seni, Komputeran dan Industri Kreatif, Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI) Dr Harleny Abd Arif berkata mimbar Masjid Kampung Laut kini berada Masjid Ar Rahman, Kampung Surau Pasir Pekan, Wakaf Bharu, di sini.
Masjid Kampung Laut pernah terselamat daripada banjir besar pada 1926 serta 1966 sebelum dipindahkan ke Nilam Puri pada tahun 70-an bagi menyelamatkannya daripada ditenggelami banjir dan semasa proses pemindahan itu, mimbar tersebut diletakkan di Masjid Ar Rahman sehingga kini.
"Mimbar ini dianggarkan berusia 400 tahun, biarpun pada mimbar tersebut tiada catatan tarikh namun usianya diwajarkan menerusi silang rujukan berdasarkan teks seni bina serta penulisan ilmiah mengenai Masjid Kampung Laut, masjid tertua di Tanah Melayu," katanya ketika ditemui Bernama di Masjid Ar Rahman baru-baru ini.
Diminta memperincikan cara penentuan usia mimbar itu, Harleny yang berpengalaman selama 12 tahun dalam bidang kajian ragam hias mihrab dan mimbar berkata biarpun tiada sebarang catatan tarikh pembuatan di mimbar tersebut, usia objek seni tersebut masih boleh ditentukan dalam konteks seni bina.
"Maknanya biarpun tiada tarikh pada mimbar tersebut, kita masih boleh mengenal pasti tarikh pembuatannya kerana aspek lain seperti seni bina masih boleh dijadikan asas bagi menentukan usia mimbar tersebut.
"Apabila tiada tarikh pada mimbar namun mimbar itu masih terkait dengan tarikh pembinaan masjid mengikut sejarah. Kita menentukan usia mimbar tersebut berdasarkan kajian terhadap seni bina Masjid Kampung Laut yang telah dianggarkan usianya," katanya.
Harleny berkata mimbar tersebut memiliki ciri-ciri unik seperti diperbuat daripada kayu cengal dengan teknik Tebuk Tembus Bersilat dan Tebuk Timbul Bersilat menjadikan mimbar setinggi dua meter itu kekal kukuh hingga hari ini.
Beliau berkata ukiran bermotifkan Bunga Ketumbit dan Daun Kerak Nasi pada mimbar itu mencerminkan kehalusan tangan tukang kayu tempatan pada zaman tersebut.
Harleny berkata lebih menarik apabila terdapat corak bunga melur pada papan meleh dan panel gunungan bersulur pada bahagian hadapan dan belakang mimbar manakala pada kedua-dua bahagian sisi hadapan tempat duduk khatib pula diukir dengan bentuk sulur paut yang mengundang perhatian.
"Masjid Kampung Laut terletak di laluan di antara Demak di Jawa Tengah dan Kerajaan Champa, masjid ini mempunyai persamaan seni bina dengan Masjid Agung Demak.
"Ini membuktikan betapa lamanya hubungan diplomatik telah wujud sejak kurun ke-14 dan kaitannya dengan Masjid Kampung Laut, masjid tertua di Tanah Melayu," katanya.
Sementara itu, Pensyarah Jabatan Senibina Dalaman Fakulti Senibina Perancangan dan Ukur Universiti Teknologi Mara (UiTM) Perak Dr Azizul Azli Ahmad turut senada usia mimbar tersebut diwajarkan menerusi seni bina Masjid Kampung Laut.
"Saya berpandangan usia Masjid Kampung Laut lebih lama dari yang kita rekodkan. Pertama, tipologi asal lokasi penempatan masjid berdekatan dengan laut dan sungai merupakan jalan popular perdagangan sebelum abad ke-17 lagi.
MIMBAR-MASJID 4 (AKHIR) TUMPAT
"Masjid ini tidak memiliki ukiran yang dominan atau menonjol semua bahagian masjid dikemas kini dengan struktur kayu dan papan tanpa ukiran. Masjid yang kebiasaannya dibangunkan dengan gaya sederhana tanpa ukiran yang menonjol selalunya berada di zaman yang awal peradaban atau selepas sesuatu peristiwa besar berlaku," kata penulis Buku Masjid, Budaya dan Senibina itu.
Pensyarah Jabatan Seni Bina dan Alam Bina Fakulti Kejuruteraan dan Alam Bina Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Dr Mastor Surat berkata jika dilihat pada permukaan kayu pada kerangka utama masjid tersebut, ia kelihatan tidak rata berikutan disediakan hanya dengan menggunakan kapak, baji, gergaji dan pahat tanpa menggunakan ketam.
Menurutnya ukiran pada tetupai yang terletak pada tiang utamanya juga agak kasar buatannya kerana tukangnya hanya menggunakan alat asas dengan ketiadaan kikir kayu dan kertas pasir.
"Ini berkemungkinan di zaman tersebut masyarakatnya baru bangun dari kejatuhan peradaban yang mungkin disebabkan oleh anasir alam seperti banjir, ribut, gempa bumi dan sebagainya yang telah memusnahkan harta benda dan kehidupan.
"Masyarakat yang tinggal masih memiliki kearifan watan tetapi kekurangan peralatan pertukangan. Saya mencadangkan zaman pembinaan Masjid Kampung Laut agak lama," katanya.
-- BERNAMA
Bernama
Sun Jan 16 2022
Harleny menunjukkan kehalusan ukiran bermotifkan Bunga Ketumbit dan Daun Kerak Nasi yang diperbuat daripada tangan pada mimbar yang berusia 400 tahun di Masjid Ar Rahman Kampung Surau Pasir Pekan, Wakaf Bharu. - Foto BERNAMA
Tikam mangsa guna pisau 'rambo' hingga lumpuh, bekas bintang muda EPL dipenjara
Tikam mangsa guna pisau 'rambo' hingga lumpuh, bekas bintang muda EPL dipenjara
AWANI Ringkas: Cederakan rakan pelatih, pegawai kadet UPNM didakwa di mahkamah
Ikuti rangkuman berita utama yang menjadi tumpuan sepanjang hari di Astro AWANI menerusi AWANI Ringkas.
Serangan udara Israel mengenai sebuah bangunan di pinggir selatan Beirut pada Khamis.
Rakaman yang diambil dari Baabda menunjukkan saat-saat serangan itu mengenai bangunan, diikuti dengan letupan yang kuat dan asap tebal yang memenuhi ruang udara.
#AWANInews
#AWANInews
Polis mengaku tidak bersalah curi barang kemas wanita meninggal dunia
Seorang anggota polis mengaku tidak bersalah di mahkamah atas pertuduhan mencuri barang kemas milik seorang wanita yang meninggal dunia akibat serangan jantung.
MOTAC lantik 11 individu anggotai MAKEN sesi 2025/2027
Sebanyak 11 individu daripada pelbagai latar belakang telah dilantik menganggotai Majlis Kebudayaan Negara (MAKEN) bagi sesi 2025/2027.
Menurut Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya (MOTAC), kesemua individu berkenaan adalah daripada kalangan ilmuwan, budayawan, penggiat dan pentadbir seni budaya yang berpengalaman luas serta telah menunjukkan ketokohan besar dalam menerajui bidang seni, budaya dan warisan negara.
Menurut Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya (MOTAC), kesemua individu berkenaan adalah daripada kalangan ilmuwan, budayawan, penggiat dan pentadbir seni budaya yang berpengalaman luas serta telah menunjukkan ketokohan besar dalam menerajui bidang seni, budaya dan warisan negara.
Peka apabila kanak-kanak lapor diganggu secara seksual
Masyarakat disaran tidak menghakimi agar kanak-kanak berupaya melaporkan kes gangguan seksual ke atas mereka meskipun melibatkan ahli keluarga sendiri.
Menurut jurucakap Children’s Protection Society, Tengku Yasmin Nastasha tindakan itu merupakan sebahagian daripada tanggungjawab masyarakat untuk mewujudkan persekitaran yang selamat bagi kanak-kanak.
Menurut jurucakap Children’s Protection Society, Tengku Yasmin Nastasha tindakan itu merupakan sebahagian daripada tanggungjawab masyarakat untuk mewujudkan persekitaran yang selamat bagi kanak-kanak.
Isu pintu sempadan: Imigresen sedia buka kaunter lebih awal
Jabatan Imigresen Malaysia sedia untuk melaksanakan keputusan kerajaan berhubung isu pelajar merentas Sungai Golok menggunakan laluan haram untuk bersekolah di Rantau Panjang, Kelantan.
Masters China: Tang Jie-Ee Wei pamer kebangkitan penuh dramatik sebelum mara ke separuh akhir
Beregu campuran nombor satu negara, Chen Tang Jie-Toh Ee Wei, berjaya melangkah ke separuh akhir Masters China.
Sidang Parlimen: 9 kementerian selesai gulung Belanjawan 2025 peringkat jawatankuasa
Persidangan Dewan Rakyat minggu ini menyaksikan sembilan lagi kementerian selesai membuat penggulungan Rang Undang-undang Perbekalan 2025 peringkat jawatankuasa.
Pasca PRK SG Bakap: Abidin angkat sumpah ADUN Sungai Bakap
Abidin Ismail mengangkat sumpah sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Sungai Bakap pada persidangan Kali kedua Penggal Kedua Dewan Undangan Negeri (DUN) Pulau Pinang ke-15 di Georgetown, pada Jumaat.
Mimbar Masjid Kampung Laut tertua di Malaysia
Ada perancangan untuk mencalonkan Masjid Kampung Laut sebagai Tapak Warisan Dunia di bawah Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO).