"Eh, saya di mana ni ya? Saya dah makan ke belum hari ini?".
Itu antara soalan yang diulang Nek Rahmah (bukan nama sebenar), seorang warga emas yang menghidap penyakit Alzheimer atau lebih dikenali sebagai nyanyuk, ketika ditemui di Pusat Jagaan Husna Arrashid, Taman Melawati, baru-baru ini.
Nek Rahmah sering terlupa apa yang disebut dan dilakukannya. Dalam pertemuan itu juga Nek Rahmah turut memberitahu penulis bahawa sudah 10 tahun beliau menginap di pusat jagaan berkenaan, walaupun hakikatnya beliau mula menjadi penghuni di situ baru saja awal tahun ini.
Namun begitu, apa yang istimewa mengenai Nek Rahmah ialah beliau mempunyai ingatan yang cukup kuat akan kenangan bersama arwah suami dan anak.
"Suami saya Yusuf Marchuki, dulu dia kerja drebar (pemandu teksi), lama dah dia meninggal dunia. Seorang anak saya pula, Abdul Rahman sekarang kerja akauntan profesional.
"Saya tidak boleh lupa saya menangis teresak-esak masa hantar Abdul Rahman belajar di Amerika Syarikat dulu, sampai sekarang saya masih teringat kenangan itu dan saya bangga dengan dia," kata Nek Rahmah yang selepas itu kembali lupa apa yang dikatakannya.
Bukan sebahagian penuaan
Penyakit Alzheimer ialah penyakit neurodegeneratif, atau penyusutan sel saraf otak yang berlaku secara berperingkat dan progresif.
Penyakit ini juga adalah punca utama demensia, iaitu pelbagai gejala atau sindrom yang timbul disebabkan oleh kemerosotan fungsi otak.
Disebabkan itu, individu yang menghidap penyakit Alzheimer akan menunjukkan perubahan yang ketara terhadap keupayaan mental dan sosial.
Biarpun risiko penyakit Alzheimer meningkat pada lewat usia, tetapi penyelidik percaya ia ‘bukan sebahagian daripada penuaan normal’ kerana tidak semua warga emas menghidap penyakit ini.
Timbalan Pengarah Institut Penyelidikan Penuaan Malaysia (MyAgeing), Universiti Putra Malaysia (UPM) Profesor Madya Dr Rahimah Ibrahim berkata, keupayaan mental yang terjejas teruk menyebabkan pesakit sukar menjalani kehidupan seharian dan memerlukan penjaga untuk mengawasi dan menguruskan keperluan mereka untuk jangka masa panjang.
“Antara isu utama yang timbul melibatkan pesakit Alzheimer ialah kebanyakan penjaga atau ahli keluarga tidak menyedari bahawa warga emas di bawah jagaan mereka menghidap penyakit berkenaan. Ini kerana kebanyakan pesakit tidak didiagnosis di samping terdapat ahli keluarga yang melihat perkara itu sebagai proses penuaan normal dan tidak memerlukan tindakan lanjut,” katanya.
Dr Rahimah, yang juga sebahagian daripada ahli projek kajian jangka panjang mengenai ‘kerapuhan kognitif’ yang melibatkan kolaborasi penyelidik daripada pelbagai institusi pengajian tinggi di Malaysia berkata, penjaga pesakit Alzheimer perlu terlebih dahulu maklum akan tahap-tahap penyakit berkenaan.
"Alzheimer tahap ringan biasanya melibatkan perbuatan berulang-ulang bercakap perkara yang sama, mengalami masalah mencari perkataan, nama dan objek, dan sering menghilangkan barang. Bagi tahap sederhana pula, mereka mudah ‘hilang arah’ walaupun berada di tempat yang biasa mereka berada serta seringkali memerlukan bantuan untuk tugasan harian seperti memakai baju dan membersihkan diri.
“Tahap teruk pula, pesakit memerlukan bantuan penjaga sepenuhnya kerana mereka sudah tidak dapat memahami perkataan yang biasa digunakan dan tidak mampu menjaga diri sendiri lagi.
"Kita tidak mahu kegagalan penjaga mengurus pesakit ini menyebabkan mereka berhadapan dengan masalah lain,” katanya sambil menambah Alzheimer membuatkan pesakit seolah-olah 'hanyut' di dalam dunia imaginasi mereka sendiri dan boleh mengakibatkan penjaga tidak mampu memahaminya.
Tingkat ilmu, kesedaran
Data terkini yang dikeluarkan Persekutuan Pertubuhan Penyakit Alzheimer Antarabangsa (ADI) menunjukkan pesakit Alzheimer di seluruh dunia dijangka meningkat daripada 35.6 juta pada 2010 kepada 65.7 juta (2030) dan 115.4 juta (2050).
Pada 2020, Malaysia mempunyai 3.4 juta warga emas atau hampir 11 peratus daripada populasi. Ini bermakna satu daripada 10 orang penduduk adalah individu yang berumur lebih 60 tahun.
Dengan peningkatan populasi warga emas, sistem sokongan dalam masyarakat perlu dipertingkatkan bagi membantu ahli keluarga yang menjaga warga emas yang menghidap Alzheimer.
Dr Rahimah berkata, penjaga atau ahli keluarga perlu mendapatkan maklumat secukupnya berhubung pengurusan pesakit, terutamanya kaedah untuk memudahkan mereka mengurus dan mengurangkan tekanan kepada pesakit.
"Tatacara menguruskan pesakit Alzheimer tidak sama seperti menguruskan warga emas yang normal, lagipun setakat ini penyakit ini tiada penawarnya. Ada yang menganggap mereka sudah nyanyuk, maka ramai yang mula menyisihkan warga emas ini sedangkan mereka memerlukan penjagaan rapi.
"Masyarakat perlu berusaha mendapatkan maklumat mengenai Alzheimer menerusi pelbagai program kesedaran yang dilaksanakan di sekitar mereka supaya dapat meningkatkan pemahaman dan kesedaran mengenai penyakit ini. Ramai di antara kita mempunyai ibu atau bapa yang semakin tua maka ilmu ini mungkin berguna suatu hari nanti," katanya.
Antara cara komunikasi berkesan dengan pesakit yang boleh diamalkan penjaga ialah dengan menggunakan ayat arahan ringkas dan bahasa badan, serta mengelakkan penggunaan kata-kata berbentuk provokasi yang boleh melukakan hati mereka.
Selain menyarankan penjaga perlu dibekalkan ilmu untuk merancang rutin harian dan stimulasi mental serta mengalih perhatian pesakit, beliau pada masa sama turut mencadangkan supaya pihak berkaitan seperti pertubuhan bukan kerajaan dapat mempertingkatkan program kesedaran berkaitan penyakit Alzheimer dan teknik penjagaan warga emas termasuk di kawasan luar bandar.
Ambil langkah pencegahan
Berkongsi pandangan, Pengerusi Exco Jawatankuasa bagi Yayasan Penyakit Alzheimer Malaysia (ADFM), Datuk Dr Yim Khai Kee berkata, beberapa langkah pencegahan boleh diambil sebagai usaha mengurangkan risiko penyakit Alzheimer terutama bagi generasi muda.
“’Sifir mudahnya’, sejak awal kita perlu menjaga dan mengawal tabiat pemakanan. Kurangkan atau elakkan terus pengambilan makanan segera dan amalkan gaya hidup sihat dengan memperbanyak aktiviti bersenam.
“Jangan fikir hanya kerana masih muda, kita sewenang-wenangnya meneruskan tabiat merokok, mengambil minuman beralkohol, tidak menguruskan stres dengan baik. Ini semua boleh menjadi punca utama penyakit Alzheimer apabila umur semakin meningkat,” katanya.
Beliau turut mencadangkan supaya pihak terlibat dapat menambah jumlah pusat jagaan khas bagi pesakit Alzheimer di seluruh negara memandangkan peratusan warga emas yang menghidap penyakit itu di negara ini semakin meningkat.
“Setakat ini, hanya ada enam pusat jagaan harian di sekitar Lembah Klang. Jumlah ini terlalu sedikit untuk menampung jumlah pesakit Alzheimer yang semakin bertambah. Kita harap setiap negeri perlu diwujudkan sekurang-kurangnya satu pusat jagaan harian khas untuk pesakit Alzheimer,” katanya.
(Artikel ini ditulis oleh Muhammad Basir Roslan bersempena Hari Alzheimer Sedunia yang disambut setiap 21 September)
Bernama
Mon Sep 21 2020
Penyakit Alzheimer ialah penyakit neurodegeneratif atau penyusutan sel saraf otak yang berlaku secara berperingkat dan progresif. - Gambar BERNAMA
Pelan Pemerkasaan Sosioekonomi Belia 2030 perkukuh ekosistem pembangunan belia - Ahmad Zahid
Pelan Pemerkasaan Sosioekonomi Belia 2030 yang dilancarkan hari ini dijangka memperkukuhkan ekosistem pembangunan belia Malaysia menjelang 2030.
Pekerja Boeing terima cadangan kontrak baharu, tamatkan mogok
Mogok oleh puluhan ribu pekerja Boeing berakhir selepas mereka menerima tawaran yang lebih baik oleh pengeluar pesawat AS itu,
Warga emas 70 tahun rugi lebih RM170,000 ditipu skim pelaburan tidak wujud
Seorang warga emas berusia 70 tahun kerugian RM176,500 selepas diperdaya skim pelaburan tidak wujud secara dalam talian.
Pantau Agenda Reformasi: Pilihan Amerika Syarikat, masa depan Malaysia
Ikuti kupasan Timbalan Ketua (Strategi) Ibu Pejabat Asia UNSDSN, Universiti Sunway, Prof. Wong Chin Huat mengenai kesan keputusan Pilihan Raya Presiden Amerika Syarikat kepada agenda pembangunan dunia dan Malaysia secara menyeluruh.
Pavilion Malaysia dilancar cerminan pembangunan lestari, kepelbagaian
Pavilion yang diberi nama Rumah Malaysia itu dirasmikan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Nga Kor Ming di Kaherah, Mesir.
Pekerja Boeing tandatangani persetujuaan
Selepas piket selama tujuh minggu, Kesatuan Pekerja Boeing akhirnya menandatangani persetujuan dengan syarikat pengeluar pesawat itu.
Penswastaan MAHB dianggap positif, bakal tingkatkan prestasi
Keputusan itu satu langkah positif ke arah meningkatkan prestasi keseluruhan lapangan terbang negara.
Mahkamah Narathiwat tolak permohonan ikat jamin 6 warga Malaysia disyaki miliki dadah
Mahkamah Narathiwat telah menolak permohonan ikat jamin bagi kesemua enam warga Malaysia, termasuk seorang penyanyi dikir barat dari Kelantan yang ditahan reman semalam kerana disyaki memiliki dadah.
Pelabur asing jual RM1.77 bilion ekuiti tempatan Oktober 2024
Firma penyelidikan Maybank Innvestment Bank, perubahan itu didorong ketidaktentuan susulan serangan iran ke atas Israel, serta pilihan raya presiden Amerika Syarikat pada November.
Pantai timur Sabah selamat, terkawal - Shamsul Anuar
Situasi keselamatan di kawasan pantai timur Sabah adalah selamat dan terkawal, walaupun terdapat 14 negara yang masih belum menarik balik nota nasihat perjalanan yang melarang rakyat mereka daripada melancong ke kawasan tersebut.
Berita antarabangsa pilihan sepanjang hari ini
Antara pelbagai berita luar negara yang disiarkan di Astro AWANI, berikut adalah antara yang paling menjadi tumpuan sepanjang hari ini.
Tony Bennett meninggal dunia pada usia 96 tahun
Penyanyi pop dan jazz popular yang memenangi 20 Anugerah Grammy, Tony Bennett meninggal dunia pada usia 96 tahun di New York, pada Jumaat.
FDA AS lulus ubat Leqembi untuk rawat Alzheimer
Leqembi berfungsi dengan mengurangkan amyloid plaques yang terbentuk di dalam otak, menurut FDA.
Pesakit Alzheimer di seluruh dunia mungkin cecah 139 juta menjelang 2050 - Laporan
Jumlah pesakit Alzheimer di dunia mungkin mencecah 139 juta menjelang 2050, menurut laporan terbaharu Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO).
Isteri hidap Alzheimer turut dijangkiti COVID-19, Engelbert Humperdinck mohon doa peminat
Penyanyi balada terkenal Britain, Engelbert Humperdinck meminta peminat agar mendoakan kesihatan isterinya.
Hari Alzheimer Sedunia: KKM bangunkan Pelan Tindakan Demensia 2021-2030
Ketika ini KKM mengambil beberapa inisiatif dalam meningkatkan liputan rawatan dalam penjagaan geriatrik.
Pesakit Alzheimer perlu penjagaan rapi
Dengan peningkatan populasi warga emas, sistem sokongan dalam masyarakat perlu dipertingkatkan bagi membantu ahli keluarga yang menjaga warga emas yang menghidap Alzheimer.
Penghidap Alzheimer makin bertambah, Malaysia masih tiada Pelan Demensia Kebangsaan
Pelan Demensia Kebangsaan itu akan membantu 'generasi sandwich' iaitu golongan pertengahan usia yang mempunyai komitmen bukan sahaja membesarkan anak-anak tetapi juga menjaga ibu bapa mereka.
'Kawanku', peranti bantu warga emas nyanyuk
'Kawanku' berpotensi membantu warga emas menjalani aktiviti harian melalui maklumat dan arahan audio secara automatik.
Akibat ketagih, 'Pakcik Pokemon' luang 20 jam bawa 11 telefon keliling Taipei
Chen San-yuan, 70, mampu bermain Pokemon Go sehingga 20 jam tanpa henti menggunakan 11 telefon dan sembilan power bank yang dibawanya.