Selaku 'ketua keluarga', Mokone yang perlu membeli makanan dan membayar bil utiliti seperti elektrik dan air untuk ibu bapanya yang sudah tua kini terpaksa mencari tin minuman ringan kosong di jalanan untuk terus hidup.
"Ia adalah keputusan yang sukar untuk mula mengutip tin kosong di kedai dan di jalanan, tetapi ia berbaloi," kata Mokone, 37, sambil berjalan daripada satu tong sampah ke tong sampah yang lain, mencari tin kosong di bawah terik matahari.
Mokone bukan satu-satunya yang menyedari potensi wang dalam sisa buangan. Di seluruh negara Afrika Selatan, mengutip sampah untuk dikitar semula dan menjualnya telah menjadi perniagaan yang semakin berkembang, menurut laporan Xinhua.
Menurut penyelaras alam sekitar daerah di Kementerian Alam Sekitar dan Pelancongan Botswana Philip Sandawana bilangan individu dan organisasi yang mengumpul sisa untuk dikitar semula telah meningkat empat kali ganda dalam beberapa tahun kebelakangan ini.
Menurut laman sesawang kementerian itu, bilangan organisasi kitar semula meningkat daripada 80 pada 2017 kepada 210 pada 2023 kerana penduduk tempatan tertarik dengan insentif wang tunai untuk menguruskan sampah.
Sebagai tindak balas kepada peningkatan bekalan sisa plastik yang menunggu untuk dijual dan peluang untuk menjual komoditi baharu yang diperbuat daripada bahan kos rendah, syarikat kitar semula plastik, yang membeli dan memproses sisa berkenaan turut meningkatkan kehadiran mereka daripada 49 pada 2019 kepada 77 di seluruh negara pada 2023.
"Kitar semula kini menjadi usaha yang menguntungkan bagi orang ramai di negara ini, daripada pengutip sampah hingga ke syarikat kitar semula," kata Sandawana.
Botswana bergelut dengan sisa plastik yang terdapat di sungai, jalan raya, dan kawasan terbuka. Di bandar-bandar, sisa plastik yang tidak dikutip menyumbang kepada pencemaran air dan udara.
Negara Afrika Selatan ini menjana sekurang-kurangnya 1.6 juta tan metrik sisa setiap tahun, menurut kajian 2022 oleh Universiti Botswana untuk menilai tahap sisa berbahaya dalam alam sekitar. Daripada jumlah ini, 16 peratus adalah plastik.
Menurut Sandawana, dengan ledakan organisasi kitar semula, 25 peratus daripada semua sisa plastik yang dihasilkan setiap tahun di negara ini kini telah dikumpulkan.
Zola Pots, sebuah syarikat pemprosesan besi buruk, mengitar semula kira-kira lima tan metrik sisa logam sebulan untuk membuat periuk aluminium buatan sendiri. Ditubuhkan pada 2019, syarikat ini bermula dengan tiga pekerja dan kini mempunyai lapan pekerja sepenuh masa, menurut syarikat itu.
Sandawana berkata ini telah membantu mengurangkan sisa di Francistown, tempat syarikat itu beroperasi, dan terdapat ramai orang, terutamanya wanita, yang melihat bahawa sampah boleh diubah menjadi wang.
Botswana sedang membangunkan pelan pengurusan sisa, termasuk meningkatkan bilangan tong kitar semula di seluruh negara, menggalakkan pengasingan sisa dari sumber, dan mempromosikan penghapusan secara beransur-ansur pembungkusan plastik sekali guna.
Alternatif seperti beg mesra alam, beg membeli-belah, dan bakul kini digalakkan manakala penggunaan termasuk plastik nipis diharamkan di Botswana untuk mengurangkan pencemaran plastik.
-- BERNAMA
